یکـــی از مهمترین چالش‌های جهانی طب انتقال خون تولید و استفاده فراورده‌های حاصل از خون، محصولات خونی و داروهای مشتق از پلاسما است، همچنین پژوهش‌ها نشان می‌دهد، استفاده غیرمنطقی از خون، فرآورده‌ها خونی و داروهای مشتق از آن، مهمترین دغدغه‌های سیستم‌های بهداشتی در سراسر دنیا به شمار می‌رود. موضوعی که موجب شده تا مسئولان حوزه بهداشت و سلامت برای بومی‌سازی صنعت پلاسما و ساخت پالایشگاه‌هایی به این منظور در کشور برنامه‌ریزی کنند. اما اینکه تاکنون چه طرح‌ها و برنامه‌های در این زمینه تدوین و عملیاتی شده است، بحثی است که باید آن را از زبان متولیان امر به ویژه مسئولان سازمان انتقال خون کشور شنید.
برخورداری ایران از دانش تولید پلاسما
رونمایی از گایدلاین یا راهنمای ملی انتقال خون که علاوه بر نظارت، از مصرف بی‌رویه خون و فراورده‌های خونی جلوگیری می‌کند، راه‌اندازی 2 پالایشگاه تولید پلاسما در کشور و اجرایی شدن
تعرفه گذاری خدمات انتقال خون مواردی است که در فهرست جدیدترین اقدامات برای دستیابی به اهداف مورد نظر توسعه در تولید پلاسمای خون قابل مشاهده است. این در حالی است که به گفته علی اکبر پورفتح اله، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران تنها کشور در حال توسعه است که از دانش تولید پلاسمای خون برخوردار است.
از سوی دیگر درحال حاضر دو سوم داروهای مشتق از پلاسمای مورد نیاز کشور با پلاسمای ایرانی تولید می‌شود و ظرفیت تولید 400 هزار لیتر پلاسما در کشور ایجاد شده است که 200هزار لیتر از طریق بازیافت در مراکز انتقال خون، همچنین 200هزار لیتر با نظارت سازمان غذا و دارو تولید می شود. البته پلاسماهای ایرانی برای تولید داروهایی مانند؛ داروهای خاص و گران قیمتی همچون فاکتورهای ۸ و ۹انعقادی، آلبومین و ایمونوگلوبولین وریدی به خارج از کشور ارسال می‌شود، با این وجود مسئولان این حوزه در تلاش هستند تا با برنامه‌ریزی در این زمینه برای ایجاد پالایشگاه پلاسما بتوانند ضمن ارتقاء صنعت در حوزه مذکور از خروج مبلغ زیادی ارز از کشور جلوگیری کنند. دراین میان نخستین اخبار درباره تاسیس نخستین پالایشگاه پلاسما به اظهارات محمدشاه بختی مدیر عامل شرکت بیودارو در خردادماه گذشته باز می‌گردد که از تاسیس نخستین پالایشگاه پلاسما در کشور از سال آینده خبر داده بود.
آن هم در شرایطی که به گفته وی در حال حاضر حدود 950 میلیون یورو ارز برای تولید دارو های خاص از کشور خارج می‌شود و به طورحتم با تاسیس این پالایشگاه صرفه جویی ارزی نیز صورت خواهد گرفت. پالایشگاهی که پورفتح اله درباره اقدامات انجام شده برای احداث آن اظهار می‌کند؛ در این خصوص با یک شرکت معتبر کره‌ای کنسرسیونی تشکیل شده و با سه کشور اروپایی نیز درباره آن مذاکرتی شده است. دیگر اینکه کشورهای اروپایی فعال در حوزه صنعت پلاسما بسیار در زمینه همکاری با ما مصمم‌اند و بخش خصوصی باید به طوری عمل کرده که بهترین انتخاب و کمترین هزینه را داشته باشد. نتیجه این مذاکرات اعلام خبر راه‌اندازی 2 پالایشگاه تولید پلاسما در کشور بوده که مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران از آن خبر می‌دهد.
220میلیون دلار واردات داروهای پلاسما
این تصمیمات در حالی عنوان می‌شود که واردات داروهای حاصل از پلاسما در کشور ما بالاترین نرخ و میزان 220میلیون دلار را به خود اختصاص داده‌اند در حالی که ایجاد پالایشگاه نیازمند سرمایه‌گذاری کمتر از 150 میلیون دلار است. چنین مواردی موجب شده تا اکنون مسئولان و متولیان امر از اقدام برای احداث و راه‌اندازی 2پالایشگاه با ظرفیت تولید 450 هزار لیتر پلاسما در کشور خبر بدهند که با توجه به اظهارنظرهای اعلام شده قرار است توسط بخش خصوصی اداره شود.
جلوگیری از تغییرات جغرافیایی بیماری‌ها
با مروری بر اخبار مربوط به برخورداری کشورهای جهان از دانش تولید پلاسما به این نکته پی خواهیم برد که اگر ۱۷ مناطق صنعتی دنیا را کنار بگذاریم، ایران در بین کشورهای در حال توسعه تنها کشوری است که دانش تولید پلاسما را دارد. دراین میان نباید فراموش کرد؛ داروهای مشتق از پلاسما پیش از اینکه جنبه اقتصادی داشته باشند، از جنبه سلامت حائز اهمیت است. موضع دیگر اینکه سازمان بهداشت جهانی بر تولید داروهای مشتق از پلاسما با پلاسمای غیربیگانه تاکید دارد تا مصرف کنندگان این فراورده‌ها شاهد تغییرات جغرافیایی بیماری‌ها نباشند.
به عنوان مثال انتقال HIV و هپاتیت از جمله تغیرات جغرافیای بیماری‌ها از طریق داروهای مشتق از پلاسمای غیر بیگانه به شمار می‌رود. البته به گفته پورفتح‌اله ایران از معدود کشورهایی به شمار می‌رود که برنامه خودکفایی داروی مشتق از پلاسما را دارد و همانطور که پیش‌تر گفته شد دو سوم داروهای مشتق از پلاسما مورد نیاز کشور با پلاسمای ایرانی تولید می‌شود.علاوه بر این ما در کشور اکنون به میزانی از دانش تولید پلاسما رسیده‌ایم که می‌توانیم با برنامه‌ریزی صنعت پلاسمای بومی را نیز باید داشته باشیم. بحثی که مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران آن را نیازمند حمایت بخش خصوصی می‌داند. مقوله‌ای که در فهرست سیاست‌های وزارت بهداشت
نیز جا دارد. اگر این برنامه شکل عملیاتی به خود بگیرد، به جای اینکه پلاسما را از ایران به کشورهای خارجی بفرستیم و در آنجا تبدیل به محصول شود، می‌توانیم این کار را در داخل کشور انجام دهیم. به عقیده پورفتح‌اله در ایران نه تنها ظرفیت تولید پلاسما را داریم، بلکه باید نگاه منطقه‌ای داشته باشیم. یعنی علاوه بر پالایش پلاسمای خود، پلاسمای کشورهای منطقه را نیز پالایش کنیم.
بهیه‌سازی مصرف فراورده‌های خونی
علاوه بر مواردی که به آنها اشاره شد، می‌توان گفت با رونمایی دستورالعمل مصرف ملی خون و فراورده‌های خونی گام بزرگی در مصرف بهینه این فراورده‌ها برداشته خواهد شد، ضمن اینکه اگر بیمه‌ها وارد حمایت از این دستورالعمل شوند، مصرف خون را مدیریت کرده و از مصرف نابجای آن جلوگیری کنند و این موضوع می‌تواند هزینه‌های‌شان را کاهش دهد. همچنین زمانی که خون و فراورده‌های خونی مورد ارزش‌گذاری قرار گیرند، مصرف آن نیز کاهش یافته و عوارض مصرف نابجای آن نیز کاهش می‌یابد. توجه داشته باشید بیمارانی که خون و فراورده‌های خونی را مصرف می‌کنند، طول مدت بستری‌شان 2برابر اشخاصی است که این فراورده‌ها را مصرف نمی‌کنند.با توجه به همه این موارد مدیریت مصرف فراورده‌های خونی و تولید داروهای مشتق از پلاسما در داخل کشور موجب شده تا متولیان امر این روزها از برنامه‌ریزی‌های خود برای بومی‌سازی صنعت پلاسما ومذاکره برای ساخت 2پالایشگاه در این زمینه سخن بگویند. طرح‌ها و تدابیری که علاوه بر ارتقاء سلامت و بهداشت جامعه گام موثری در جهت صرفه‌جویی ارزی در کشور نیز خواهد بود.
ارسالي توسط روابط عمومي مركز شماره 2
